HIGIENA I CHOROBY

Każdy hodowca powinien zapobiegać chorobom ptaków, ale nie leczyć je. Choroby są zwykle wynikiem niewłaściwego działania samego hodowcy, nieprzestrzegania higieny, złego żywienia, kojarzenia słabych osobników. Najważniejsze jest przestrzeganie higieny. Większe klatki należy czyścić raz w tygodniu, małe, dla pojedynczych ptaków, codziennie. Żerdki i naczynia myje się codziennie, a dezynfekuje mniej więcej, co dwa tygodnie. Do dezynfekcji używa się wrzącej wody, roztworu biowalu, sterinolu lub 2% roztworu sody kaustycznej. Pojemniki do kąpieli zakłada się raz dziennie, a po kąpieli zabiera z klatki, aby ptaki nie piły z nich wody. Woda do kąpieli nie powinna być zbyt zimna. Klatki powinny być umieszczone w czystych, niezadymionych miejscach nienarażonych na przeciągi. Zdrowa samica powinna mieć prosty, zgrabny dziób, aby móc prawidłowo wyłupywać ziarno, czyste, bystre oczy, zdrowe nogi, zdrowe pióra i czyste barwy bez miejscowych przebarwień, szeroką pierś, wypukły brzuszek. Samiec powinien spełniać podobne wymagania, lecz jego brzuszek musi być raczej płaski. Samiec powinien tez w miarę często śpiewać. Jeżeli hodowca spełnia wszystkie warunki prawidłowego żywienia i higieny, jego kanarki mogą żyć w klatkach nawet do dziewięciu lat. Wszystkich chorób można uniknąć stosując dobre żywienie i dbając o higieną. Leczenie chorób jest znacznie bardziej czasochłonne niż zwykłe zabiegi pielęgnacyjne. Bardzo ważne jest również stosowanie dla nowo zakupionych ptaków kwarantanny. Nowe kanarki trzyma się w osobnych klatkach mniej więcej przez dwa tygodnie, obserwując w tym czasie, jak jędzą, zachowują się itd. Dobrze jest również zebrać kał i zbadać na obecność pasożytów Zakładzie Higieny Weterynaryjnej. Po skończonym okresie kwarantanny wszystkie klatki i sprzęty (używane tylko dla kanarków kwarantannowanych!) należy umyć i zdezynfekować. Trzeba też mieć własne klatki transportowe, zawsze czyste i przygotowane do przewozu ptaków. Wnętrze takiej klatki powinno być zamocowane przynajmniej jedną żerdką, kilkanaście milimetrów od dna. Jej obecność sprawia, że ptak nie męczy się zbytnio transportem i nie brudzi sobie ogona. Chore ptaki rozpoznaje się bez trudu. Są osowiałe, siedzą w kącie klatki z nastroszonymi piórami i głową schowaną pod skrzydło. Chore samce nie śpiewają. Śpią opierając się na obydwu nogach, ciężko i szybko oddychają, brak im apetytu, ich kał jest rzadki, zielonkawy i cuchnący. Najczęściej spotykane choroby opisane będą niżej.

Chrypka

Chory ptak nie może śpiewać, wydaje chrapliwy głos. Przyczyna tej choroby jest zwykłe przechłodzenie, nagła zmiana temperatury, zbyt suche powietrze, zadymienie lub zbyt zimna woda do picia. Chorego ptaka należy przenieść do cieplejszego pomieszczenia i zwiększyć wilgotność powietrza, dodawać mu do biszkoptu tran, surowe żółtko oraz miód, zwiększyć w karmie ilość siemienia lnianego, nie podawać owsiku ani gotowanego jajka.

Zaziębienie

Objawy są podobne jak poprzednio, przy czym następuje też wyciek z otworów nosowych, ciężki oddech przez uchylony dziób, łzawienie; ptak potrząsa głowa i chrapliwie popiskuje. Przyczyny przeziębienia są również podobne ja przyczyny chrypki, tj,: przechłodzenie, nagła zmiana temperatury, przeciąg, zapalenie dróg oddechowych. Leczenie, prócz podwyższenia temperatury i wilgotności w pomieszczeniu, obejmuje podawanie ptakowi do picia wywaru z rumianku lub szałwi, najlepiej jednak zwrócić się do lekarza weterynarii.

Zapalenie spojówek

Chory ptak ma stale przymrużone lub zamknięte oczy, ma też trudności z orientacją w locie. Chorobę tę może wywołać złe oświetlenie, przeciąg, dym lub wyziewy chemiczne, trwałe zaciemnienie pomieszczenia. Kanarkowi należy przemywać oczy wywarem rumianku lub mocna herbatą, zmienić oświetlenie i wietrzyć pomieszczenie, w którym ptak przebywa. Jeśli nie nastąpi poprawa jego zdrowia, należy koniecznie zasięgnąć porady lekarza weterynarii.

Biegunka

Ptak chory na biegunkę oddaje rzadki, zielonkawy kał, wyłupuje ziarnka z łusek, lecz ich nie zjada. Przyczynami tej choroby są: brak higieny, podawanie niewłaściwych pokarmów (mokre zieleniny, mieszanki z jaj w zbyt niskiej temperaturze otoczenia) Chorym kanarkom nie wolno podawać mieszanki z jaj, owoców ani zieleniny, lecz wyłącznie suche ziarno (może być lekko uprażone), a zamiast wody wywar z rumianku. Konieczna też jest dezynfekcja klatki, a w razie braku poprawy wizyta u lekarza weterynarii. W przypadku wystąpienia biegunki u piskląt przebywających w gnieździe należy zastąpić mieszankę z jaj biszkoptem oraz mieszanką ziarna (kanaru, owsiku, maku). Zabrudzoną samicę należy przemyć watą namoczoną w ciepłej wodzie (bez dodatku środków pieniących). Całe gniazdo trzeba wyczyścić oraz wymienić w nim ściółkę. Jeżeli choruje tylko samica, młode należy rozdzielić i podłożyć innym samicom karmiącym pisklęta w podobnym wieku.

Zaparcie

Ptak cierpiący na zaparcie nastroszony siedzi na dnie klatki i miarowo unosi kuper, lecz nie oddaje kału. Pióra wokół kloaki ma nastroszone. Przyczyną zaparcia jest nieprawidłowe żywienie. Chorym kanarkom należy podawać więcej zieleni, owoców i biszkopt z tranem, a zamiast wody wywar z rumianku. Pomoc lekarska zwykle nie jest konieczna.

Zaparcie jaja

Samica siedzi wówczas kącie klatki z nastroszonymi piórami i ciężko oddycha, miarowo kiwając głową. Przyczyna trudności w złożeniu jaja może być zbyt niska temperatura i wilgotność panująca w pomieszczeniu lub zbyt młody wiek samicy. Należy wtedy ogrzać i nawilżyć pomieszczenie, a ptakowi podać do dzioba kilka kropli oliwy. Kloakę również trzeba zakropić oliwą. Jeśli postępowanie to nie przyniesie rezultatu, konieczna jest niezwłoczna wizyta u lekarza weterynarii.

Nieprawidłowe pierzenie

Określenie ”nieprawidłowe” oznacza tu, że czas pierzenia przypada w niewłaściwym okresie lub, że proces ten trwa zbyt długo. Przyczynami nieprawidłowości w pierzeniu mogą być: zła przemiana materii, stresy, błędy w żywieniu, osłabienie lub pasożyty zewnętrzne trapiące ptaka. Leczenie polega na usunięciu przyczyn stresów i zmianie żywienia. Ptaka nie należy karmić mieszanką z jaja i siemienia lnianego, lecz podawać mu dużo zieleni, zwłaszcza pokrzywy.

Pasożyty zewnętrzne

Objawami ich występowania są zmiany w zachowaniu kanarków. Ptaki wykazują nadmierną nerwowość, nerwowość, w nocy latają rozbijając się o klatkę, opuszczają gniazda, mogą też wypadać im pióra. Na skórze kanarków pasożytują roztocze odżywiające się złuszczonym naskórkiem i piórami. Można je zwalczyć stosując środki przepisane przez lekarza weterynarii, a zapobiega ich występowaniu dezynfekcja klatki i sprzętów.

Pasożyty wewnętrzne

Zaatakowane przez nie ptaki chudną mimo wzmożonego apetytu. Robaki żyjące w przewodzie pokarmowym kanarków można zwalczyć według wskazówek lekarza weterynarii. Zapobieganie choroby polega na dezynfekcji klatek i sprzętu.

Urazy mechaniczne

Mogą to być złamania nóg lub skrzydeł, skrzydeł także ran, które ptaki odnoszą w klatkach przepełnionych rozmaitymi przedmiotami. Ptaki mogą także atakować siebie wzajemnie, jeśli żyją razem w zbyt ciasnej klatce. Zranionego ptaka należy oddzielić od pozostałych. Małe ranki goja się same, duże zaś rany oraz złamania wymagają interwencji lekarza weterynarii. Chorego kanarka należy złapać i unieruchomić, owijając wąskim bandażem.

Przerośnięcie pazurów i dzioba

Ptak z przerośniętymi pazurami ma trudności z poruszaniem się po dnie klatki i siedzeniem na poprzeczce, zbyt długi dziób zaś utrudnia mu pobieranie pokarmu. Przyczyna przerośnięcia pazurów lub dzioba jest nadmierny wzrost tkanki rogowej. Trzeba wówczas przyciąć pazurki, sprawdzają pod światło, aby nie uszkodzić żywej tkanki, skorygować także kształt dzioba. Wymaga to pewnego doświadczenia, więc niedoświadczeni hodowcy powinni zwrócić się do znajomych większej praktyce lub do lekarza weterynarii.

Trudności w rozmnażaniu i odchowie młodych

Jeśli nie dochodzi do krycia, przyczyną może być zbyt młody lub zbyt zaawansowany wiek pary, złe przezimowanie lub jednostronne żywienie, bądź przedwczesne przygotowanie do gniazdowania. Czasem też zdarza się, że ptaki są wrogo do siebie nastawione z nieznanych nam powodów. Te same mogą być przyczyny występowania w gnieździe niezapłodnionych jaj.

Zamieranie zarodków

Przyczyna może być złe żywienie dorosłych ptaków, brak witamin, nieprawidłowe siedzenie samicy na gnieździe, uszkodzenie skorupy jaja zbyt długimi pazurami oraz zamieranie spowodowanie wpływami genetycznymi - geny letalne ujawniające się w przypadku łączenia w zbyt bliskim pokrewieństwie.

Padanie piskląt

Najczęstszą przyczyna jest zaziębienie spowodowane przechłodzeniem, kiedy samica często opuszcza gniazdo, lub, gdy jest ono za luźno skonstruowane i przepuszcza chłodne powietrze